De Lievenherebeek in Plantentuin Meise is terug

De Lievenherebeek stroomt sinds kort opnieuw bovengronds in de Plantentuin Meise. Voor het eerst sinds de 19de eeuw slingert de beek weer door het groen en mondt ze uit in de lager gelegen Oranjerievijver. Het project zorgt niet alleen voor een meer natuurlijke aanblik, maar biedt tegelijk ook een oplossing voor de wateruitdagingen van vandaag en morgen. Dit project van Plantentuin Meise kon gerealiseerd worden dankzij de samenwerking met Regionaal Landschap Brabantse Kouters (RLBK) en waterloopbeheerder provincie Vlaams-Brabant. Het project kreeg financiële steun van Vlaams minister van Omgeving en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) via het programma Water+Land+Schap.

Een natte winter, de op een na droogste lente ooit, drie hittegolven, afgewisseld met hevige regenbuien die wateroverlast veroorzaakten; zo kunnen we het Belgische weer van het afgelopen jaar samenvatten. Dit was helaas geen verrassing, en de toekomst belooft nog meer extremen. 

“Ons weer wordt steeds onvoorspelbaarder: periodes van droogte worden afgewisseld met hevige regen. Daarom moeten we ons landschap opnieuw laten werken als een spons, met natuurlijke buffers die water vasthouden en langzaam vrijgeven. Met in totaal 430 miljoen euro, waarvan 100 miljoen extra werd binnengehaald tijdens de recente begrotingsonderhandelingen, investeren we een recordbedrag in de Blue Deal. Met programma’s als Water+Land+Schap maken we Vlaanderen stap voor stap weerbaarder voor de toekomst. Dit past ook perfect binnen de gebiedsvisie van het Strategisch Project Groene Noordrand, voor een sterker blauw-groen netwerk”, geeft Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw aan.”

“Vanuit Plantentuin Meise hebben we daar, gezien onze centrale ligging in de vallei van de Amelvonnesbeek, een belangrijke verantwoordelijkheid in. Daarom namen we in 2024 het initiatief om de ingebuisde Lievenherebeek weer bovengronds te brengen en te laten meanderen”, zo licht Steven Dessein, Administrateur-generaal, Agentschap Plantentuin Meise toe.

​Natte natuur

De meanderende beek stroomt vanaf nu doorheen een lager gelegen vijver, die het regenwater opvangt, tijdelijk vasthoudt en vertraagd weer afgeeft. Vroeger liep het regenwater uit de bovenliggende wijk van de Plantentuin via een ondergrondse koker rechtstreeks de Amelvonnesbeek in. Bij drogere periodes wordt het water langzaam vrijgegeven. ​
​“Op die manier creëren we “natte natuur”, natuurlijke klimaatbuffers die beschermen tegen overstromingen en helpen tegen droogte”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor leefmilieu.

Inspanningen stroomopwaarts hebben effect stroomafwaarts.

Parallel met deze actie onderzoekt rioolbeheerder Aquafin hoe het regenwater van de noordelijke Tuinwijk in Meise apart kan worden afgevoerd naar deze waterloop. ​
​​
​“Door regenwater en afvalwater te scheiden, vloeit het vuile water naar de waterzuivering en het regenwater apart naar de beek. Zo blijft het regenwater schoner én is er minder kans op wateroverlast. Dat is uiteraard erg belangrijk stroomafwaarts op de Amelvonnesbeek”, geeft Tom Dehaene, gedeputeerde voor waterlopen nog mee. “Het huidige ontwerp voor de nieuwe Lievenherebeek werd hier alvast zorgvuldig op afgestemd.”

“Deze actie maakt deel uit van ‘Water+Land+Schap Klimaatrobuuste Groene Noordrand’, een uitvoeringsprogramma dat droogte- en wateruitdagingen in de Maalbeek-, Amelvonnesbeek- en Tangebeekvallei en hun aanliggende kouters aanpakt. Het past naadloos binnen het uitvoeringsprogramma van het strategisch project Groene Noordrand”, zegt Jan Spooren, gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant en voorzitter van dit strategisch project. “Hier in de Plantentuin werd eerder al gewerkt aan de meandering van de Amelvonnesbeek. Daarnaast nemen we ook elders in de Groene Noordrand maatregelen om water beter vast te houden, zoals de aanleg van wadi’s en swales en het slim hergebruiken van water.”

 ​Naast Plantentuin Meise en RLBK behoren ook de gemeenten Asse, Wemmel, Grimbergen, Merchtem en de stad Vilvoorde tot het partnerschap dat het Water+Land+Schap-programma ‘Klimaatrobuuste Groene Noordand’ uitvoert. Voor dit hele pakket aan maatregelen ontvangt dit partnerschap 1,268 miljoen euro subsidie van de Vlaams Overheid waarvan 200.000 euro voor de Plantentuin Meise werd gereserveerd.